Het is dinsdagavond. Mijn man en ik zitten in een restaurant. Het voelt als gestolen tijd, een cadeautje. Alsof we stiekem uit eten zijn. Gewoon omdat het dinsdag is en we spontaan besloten te stoppen bij het restaurant in plaats van thuis te koken. Een paar minuten kijken we elkaar alleen maar aan, intens genietend van het samen zijn.
Een dag later op kantoor heb ik vijf minuten adempauze tussen mijn afspraken door. Ik vis mijn telefoon uit m’n tas en zie dat een van mijn groepsapps geëxplodeerd is….134 berichten gemist…. Als een razende begin ik te scrollen en te lezen. Tegelijkertijd probeer ik twee happen van een broodje weg te kauwen, voordat ik zo weer de volgende meeting induik.
Twee keer vijf minuten. Hoe kan het toch dat de eerste eindeloos voelt en de tweede voorbij vliegt?! Hoe kan ik deze tijdblokjes, die allebei uit 300 seconden bestaan, toch zo anders beleven?
Meten van tijd
Ooit hebben we bedacht dat tijd iets meetbaars is. Iets wat je op kunt delen in maanden, weken, dagen, uren, minuten en seconden. Vanuit een behoefte om de tijd controleerbaar in plaats van ongrijpbaar te maken, zijn we het gaan plannen en managen.
Toch hebben we allemaal tijd tekort. We zijn continu in een race tegen de klok en proberen zoveel mogelijk in de dag te proppen; alle tijd die we hebben zo efficient mogelijk indelen. Volgens velen een van de oorzaken van het hoge aantal burn-outs in Nederland.
Waarom lukt het ons dan niet om die tijd echt te controleren? Zijn we dan zo slecht in plannen en managen? Of is er iets anders aan de hand?
Appropriate engagement
David Allen (een van mijn favoriete time-management goeroes) zegt:
“People often tell me: ‘David, all I need is just one more hour every day, one more hour’. But you know what you’d get? One more hour of overwhelming stickiness”.
Volgens hem gaat het niet over de hoeveelheid tijd die je hebt, maar over ‘appropriate engagement’. Ben je met je volledige aandacht bij datgene wat je aan het doen bent? Of word je continue afgeleid door alles wat je nog moet doen?
Ok I get it. In de eerste situatie was ik met al mijn aandacht bij mijn lief. In de tweede was ik twee dingen tegelijk aan het doen én nog met een half been in de vorige meeting én alvast met mijn hoofd bij de volgende.
Maar hoe kan ik dan vaker met mijn aandacht in het moment zijn?
Waarom de Chinezen de tijd mee hebben
Onlangs werd ik geïnspireerd door een nieuw perspectief. En wel van de Franse filosofe Christine Cayol. Ze woont sinds vijftien jaar in Peking en beschrijft in haar boek ‘Waarom de Chinezen de tijd mee hebben’ wat wij kunnen leren van hoe Chinezen met tijd omgaan.
Chinezen zien tijd niet als iets lineairs, maar als iets cyclisch. De tijd is als golven die komen en gaan. De uitdaging is om op het juiste moment de juiste golf te pakken. En in de tussentijd? Dan wacht je rustig af.
Cayol ervaarde in eerste instantie vooral frustratie in Peking. Er zijn geen afspraken te maken over deadlines. Als het voor de Chinezen niet klopt op dat moment, dan wordt het project gewoonweg nog niet opgepakt. En als toppunt wordt ze zelf zomaar verwacht om last minute even in te vliegen voor een college, zonder dat er rekening gehouden werd met haar agenda. Ze zijn lui en onbetrouwbaar, was haar eerste conclusie.
Na verloop van tijd ontdekt ze dat er wel degelijk hard gewerkt wordt, echter laten Chinezen zich niet vangen door wat ‘moet’ of door wat ‘afgesproken is’. Alle afspraken staan met potlood in de agenda en pas last minute wordt bekeken wat echt belangrijk is. Hierdoor is er bij haar dokter altijd dezelfde dag nog een plekje. Ook mensen met een hoge functie kun je gerust bellen voor een ontmoeting op dezelfde dag. En voor aanvang van een meeting is er altijd tijd en ruimte om bij te praten met oprechte aandacht voor de ander.
Horizontale en verticale tijd
Cayol beschrijft deze verschillende perspectieven als horizontale tijd en verticale tijd:
Horizontale tijd is onze Westerse visie op tijd: een lineair proces van A naar B. Vanuit de overtuiging dat wij de tijd kunnen controleren, plannen wij alles in gericht op deadlines in de toekomst. Dat gaat gepaard met snelheid en haast.
Verticale tijd is een moment, in het nu, van volledige aanwezigheid. Ofwel de ‘appropriate engagement’ van Allen. Een moment van oprechte interesse in een ander. Een creatief idee wat zomaar ineens te binnen schiet. We proberen de tijd niet te controleren, maar we spelen ermee.
In haar boek doet Cayol een pleidooi:
“Laten we ons zintuig voor de verticale tijd terugvinden: richt je op, al is het maar voor een paar minuten, speel met de tijd. (…) Laten we niet langer denken dat we geen tijd hebben om te houden van de mensen van wie we houden. Laten we naar hun gezicht kijken, in plaats van naar onze schermen.”
Waarbij ze scherp opmerkt:
“Het is grappig dat wij erover praten hoelang onze apparaatjes zelfstandig kunnen werken, terwijl het onze eigen zelfstandigheid is die in het geding is.”
Overigens pleit zij niet voor alles maar vertragen. Als je met spoed naar het ziekenhuis moet, ben je blij met de technologie die dat mogelijk maakt. Vaart maken als het nodig is, bewust in het moment zijn als het kan.
Drie keer een beetje meer Chinees
Hoewel ik steeds bewuster mijn aandacht naar het nu probeer te brengen, heb ik tegelijk ook zeker nog de neiging om mijn week bomvol te plannen en me mee te laten slepen van afspraak naar afspraak.
Drie Chinese gewoontes die me inspireren en die ik graag overneem:
Te vroeg komen op een afspraak. In plaats van net te laat te komen op een afspraak, mik ik nu op 15 minuten te vroeg komen. Ik fiets rustiger, geniet meer van de omgeving en heb tijd om even te landen waardoor ik helemaal met mijn aandacht bij de afspraak kan zijn.
Aandacht voor de ander voordat we de inhoud induiken. Als ik in de drukke-doe-modus zit, dan is mijn neiging om vanuit efficiëntie gelijk to the point te komen. Terwijl een overleg misschien wel helemaal niet efficient kan verlopen, als de ander met zijn hoofd ergens anders is. De Chinezen verkiezen persoonlijk contact boven e-mail en investeren graag in de relatie.
Meer surfen, minder plannen. Voor mij misschien wel de belangrijkste is om mijn planning minder vast te leggen. Meer in het moment kijken wat werkt op dat moment, in plaats van van tevoren te bedenken wanneer ik waaraan ga werken. Wat ook hierbij hoort is meer speling inbouwen: standaard 30 minuten tussen afspraken in, in plaats van strak aan elkaar geplakt.
Voor nog veel meer Chinese inspiratie, kan ik het boek van harte aanbevelen. Cayol schrijft heel beeldend, bijna poëtisch soms.
