Rechtstreeks uit twee coaching sessies
Hoe gaat het met je? Hm ja, best druk wel eigenlijk. Er moet veel gedaan worden voor mijn projecten. Volgende week werk ik maar 20 uur door andere afspraken en de week erna trouwt mijn broer, dus ben ik er ook niet. Ok, ok…en nu probeer je in de tijd die je hebt, het werk gedaan te krijgen wat er ligt? Ja precies! Dus ik denk dat ik me maar gewoon in de avonden terugtrek om nog wat extra werk te kunnen doen. Juist en is het werk wat er ligt werk dat echt allemaal in deze twee weken gedaan moet worden? Hm, daar zeg je wat. Daar heb ik eigenlijk nog helemaal niet naar gekeken.
En een andere coachee:
Hey An, ik loop een beetje vast op mijn project. Oh vertel? Ik krijg niet echt hoogte van de manager daar, heb geen idee of hij tevreden met me is. Hij stelt me vaak vragen waar ik het antwoord nog niet op weet. Eigenlijk ben ik nog te junior, maar ja dat mag hij natuurlijk niet weten. Ok. Waarom dan niet? Nou ja, dat is niet het probleem van de klant toch? Die moet gewoon de service krijgen op het niveau zoals we altijd leveren. Hm hm, en jouw senior collega is vaak niet op het project, dus jij bent het eerste aanspreekpunt? Ja! Ok, dus waar ligt volgens jou de oplossing? Ja, ik moet gewoon wat harder werken, “fake it till you make it” en zo snel mogelijk alle kennis en vaardigheden verkrijgen die ik nodig heb. Hm juist en wat doet dat met jou? Ja, dat geeft me wel veel stress eigenlijk.
De oorzaak van stress
Een tendens die ik zie bij mijn coachees is dat ze sterk de neiging hebben om zich te focussen op de ander. Wat verwacht iemand van mij? Hoe kan ik me daaraan aanpassen? En zich in allerlei bochten wringen om het werk gedaan te krijgen, zoals dat in hun eigen perspectief van ze gevraagd wordt. Het antwoord is vaak: nog wat harder werken. Zeker als het hier een meer senior collega, manager of klant betreft. Daar mag je immers geen grens bij aangeven of nee tegen zeggen. Althans…zo lijkt de overtuiging.
Het constant bezig zijn met wat anderen vinden, denken of verwachten kost veel energie. En het hardere werken vanuit die positie geeft over het algemeen niet de boost en voldoening, die je kan krijgen van hard werken aan een project wat je uitvoert vanuit je eigen passie.
Wat ze in de praktijk ervaren is stress.
Verwachting versus realiteit
De definitie van stress die ik graag gebruik is de volgende:
stress is het verschil tussen verwachting en realiteit.
Als de realiteit is dat je minder uren beschikbaar bent en je verwachting is, dat je dan toch dezelfde werkzaamheden gedaan krijgt, dan geeft dat stress. Als je verwachting (of eigenlijk overtuiging) is dat iemand anders meer van je verwacht dan je nu in de realiteit laat zien, dan geeft dat ook stress.
Een alternatieve benadering
Mijn visie is dat er altijd veel meer mogelijkheden en keuzes zijn dan je in eerste instantie ziet in een dergelijke situatie. Het is daarom waardevol te beginnen met een stap terug te doen en te kijken naar het totaalplaatje.
Wanneer je dan naar het totaalplaatje kijkt, realiseer je het volgende:
je hebt ALTIJD een keuze!
JIJ bent in control over wat een situatie met je doet, niet de ander.
Huh wat? Ik zal het toelichten!
Stay in charge!
Welke situatie ook op je pad komt, jij bepaalt hoe je reageert. Iemand anders kan jou bijvoorbeeld geen stress geven! Iemand kan de druk opvoeren, maar diezelfde druk zal bij 100 verschillende mensen 100 verschillende reacties opleveren.
Dat betekent dat datgene wat binnen in jou gebeurt bepalend is voor hoe je je voelt en niet de druk van buiten. Het blijft altijd aan jou of je daardoor harder gaat werken, je zorgen gaat maken of bijvoorbeeld gaat twijfelen aan je eigen kunnen.
Ben je er nog? Klinkt als ‘makkelijker gezegd dan gedaan’ he?! Klopt!
In een split second
Wat maakt dat we ons dit soort zaken zo makkelijk aantrekken? Het is geen bewuste keuze, het gebeurt automatisch (in een split second) en voelt vaak alsof we er dus ook geen invloed op hebben.
Dat komt doordat we hier gedreven worden door angst. Als ik nee zeg tegen mijn baas raak ik mogelijk mijn baan kwijt. Als ik me kwetsbaar opstel naar een klant en laat zien dat ik niet alles weet, dan wil die klant misschien niet meer met me samenwerken.
Gedreven door deze angsten vind je hoofd altijd zeer goede redenen om het toch te doen: “nog even doorzetten en dan doe ik het wat rustiger aan”, “nee maar deze klant is wel écht heel kritisch hoor” en “anderen doen dit ook, dus ik moet het ook aankunnen”.
Herkenbaar?
“Some people believe that holding on and hanging in there are signs of strength, but there are times in life when it takes more strength to let go.” Ann Landers
Bewust kiezen
De kunst is daarom om deze gedachten te zien voor wat ze zijn, gedachten die voortkomen uit angst. Gedachten die niet over jou heersen, maar waar jij de controle over hebt. Jij hebt de keuze over de reactie die jij geeft.
Dit vraagt dat je, wanneer deze angst en gedachten opkomen een stap terug doet. Neem even pauze en afstand van deze gedachten. Zijn ze wel echt waar? Welke andere opties zijn er nog meer?
Zelfs in de meest extreme situaties is er keuze. Kijk bijvoorbeeld eens naar het volgende fragment uit de film Ghandi, waar een waanzinnig krachtig perspectief op onderdrukking geboden wordt.
Jezelf trainen om vanuit dit perspectief te leven geeft naast een immense kracht ook veel vrijheid. Niemand kan je dan meer wat maken!
5 krachtige vragen voor een nieuw perspectief
Hoe kun je dit nu toepassen in je eigen situatie? Stel je leidinggevende of een klant voert de druk op voor een project waar je aan werkt. Er moet meer resultaat en sneller ook nog!
Deze persoon geeft jou dan geen stress. Deze persoon voert enkel de druk op. Dit is de externe trigger. De rest van het proces verloopt binnen in jou. Je maakt je zorgen over je positie. Je denkt misschien dat je faalt als je niet harder werkt. En hier komt het keuzemoment.
Nu is het aan jou om even afstand te nemen en bewust te kiezen (niet vanuit angst, maar vanuit wat klopt voor jou). Ga je inderdaad harder werken (soms kan dat nodig zijn)? Of geef je al alles binnen wat voor jou mogelijk en redelijk is? In dat geval heb je een grens te stellen.
De volgende vragen kun je jezelf stellen om je door dit proces te begeleiden:
Wat is er precies gebeurd? Wat is er gezegd of gedaan, wat bij jou stress triggert?
Wat doet dit met jou? Welke angst en/of gedachten komen er op?
Is dit een gegronde angst*? Faal jij écht als persoon als je een opdracht weigert of besluit geen extra uren te maken?
Wat ligt binnen jouw cirkel van invloed? Heb je gedaan wat binnen jouw mogelijkheden ligt? Zo nee, wat kun je nog doen (binnen de tijd, mogelijkheden en vaardigheden die je hebt)? Zo ja, welke grens is er te stellen? Als jij alles hebt gedaan wat binnen jouw mogelijkheden ligt, dan is het aan de ander om verwachtingen bij te stellen.
Wat is de keuze die je maakt?
*In mijn ervaring is grofweg 99% van de angsten ongegrond. Hoewel ons hoofd ons graag anders doet geloven en ons probeert te overtuigen dat het risico echt wel degelijk aanwezig is.
Ondersteuning bij het ontdekken welke angsten en gedachten jou in de weg zitten en hoe je hier meer afstand van kunt nemen? Boek een gratis kennismaking om te zien wat ik voor je kan betekenen!